الف- هدف كلي:
- راه هاي دستيابي به شناخت متعدد است و يكي ازمنابع مهم شناخت روش علمي است.
- حال در اينجا بيان ماهيت روش عملي، مراحل روش عملي و مراحل
- روش تحقيق از هدف هاي كلي مي باشد.
ب- مفاهيم پيش بايست
- شناخت
- استدلال استقرايي
- استدلال قياسي
ج- هدف هاي عملكردي
- فهرست منابع شناخت
- مراحل عمده روش عملي
- اجراي يك تحقيق با مراحل تفصيلي آن
- هرچه نقشه جغرافيايي يك شهر دقيق تر و تفصيلي تر باشد واقعيات آن منطقه بهتر در تصوير ديده ميشود و باعث ميشود فعاليت ها تسهيل شود.
- حال دانش بشري به طور كلي و علوم رفتاري به طور اخص را ميتوان مانند همين نقشه ها به تصوير كشيد. انسان در سر تا سر تاريخ حيات خود شيوه هاي مختلف براي تدوين نقشه اي از واقعيات جهان اطراف خود بكار برده است.
منابعي كه انسان براي شناخت بكار برده است:
- (استناد به مقام صلاحيت دار ) Authoritarian )
- (شيوه هاي مبتني بر سير و سلوك و رمز و راز ) Mystical mode )
- (شيوه خردگرايانه ) Rationalistic )
- (روش عملي ) Scientific mode )
استفاده از نظرات و اطلاعات مراجع صلاحيت دار يكي از نخستين راه هاي شناخت بشر كه مورد استفاده قرار داده است و همچنين كتاب هاي مرجع نيز نوعي مراجعه به مقام صلاحيت دار محسوب مي شود.
سير و سلوك)سنت ها ( نيز از راه هاي شناخت مي باشد. دانش انباشته شده جوامع ) تجارب و سنت ها (در مورد ماهيت و چگونگي انجام دادن امور كه معمولا از طريق كوشش و خطا بدست آمده است.
.در شيوه خرد گرايانه،مجموعه دانش از قوانين منطقي و استدلال) قياسي-استقرايي( كسب مي شود.
روش عملي، فرايند جست و جوي منظم براي مشخص كردن يك موقعيت نامعين.
ماهیت روش عملي
همان طور كه همگي شما مي دانيد انسان در صدد پي بردن به قاعده و نظم موجود در پديده ها و رويداد هاي جهان اطراف خود از آغاز تاريخ بشر بوده است.
در اين راستا به كشف قوانين،اصول و نظريه هاي حاكم بر پديده ها و رويداد ها نايل آمده است؛اما همانطور كه ميدانيد اين قوانين و اصول تحت شرايط خاص اعتبار دارد، در اين جا سقوط آزاد را مثال مي زنيم كه شرط اصلي آن اين است كه به جز جاذبه زمين نيروي ديگري بر جسم وارد نشود كه اگر وارد شود قانون سقوط آزاد صادق نخواهد بود.
پس در استفاده از روش علمي براي پيش بيني وقوع پديده ها در جهان پيش فرض آن است كه پديده ها اتفاقي ،دمدمي و بي نظم نبوده و قابل پيش بيني است.
اگر چنين نباشد انجام پژوهش هاي علمي غيرممكن است .
تحقيق علمي كه همان كاربرد روش علمي است در جست و جوي شرايطي است كه پديده خاصي رخ ميدهد يا شرايطي كه رخ نمي دهد.
پس در قضيه اصلي روش علمي آن است كه در چه شرايط خاصي پديده رخ ميدهد .
پس اگر شرايط را به وجود آوريم آن پديده رخ مي دهد اما گاهي نيز شرايط خاص به وجود آمده باشد اما پديده موردنظر رخ ندهد.
آشكار شدن اين گونه حالت ها در واقع استثنايي و اگرها و اما هايي است كه در يك موقعيت ممكن است وجود داشته باشد.
پس هدف تحقيق آن است كه شرايط استثنايي را جدا كرده و به حالت هاي كلي بپردازد
بدون شك پي بردن به قاعده و نظم ميان پديده ها و رويداد ها در علوم فيزيكي و زيستي در مقايسه با علوم انساني و اجتماعي )از جمله علوم رفتاري( با سهولت بيشتري انجام مي شود.. چون موضوع اصلي در علوم انساني و اجتماعي، انسان است و چون رفتار آدمي پيچيده است و خيلي عوامل در ايجاد آن دخالت دارد. بحث جبر و اختيار انسان را نيز داريم و هرچند كه ميگوييم انسان صاحب اختيار است؛ اميدواريم كه با استفاده از روش هاي مطلوب بتوان رفتار آدمي را تبيين و قوانين را بدست آورد.
در اينجا بهتر است تعاريف روش شناسي، روش و تحقيق را به اختصار داشته باشيم و سپس به توصيف روش هاي تحقيق در علوم رفتاري بپردازيم.
تحقيق عبارت است از فرايند جست و جوي منظم براي مشخص كردن يك موقعيت نامعين)ديويي، 1938 / ترجمه
شريعتمداري 1369 ) پس تحقيق فرايندي است كه از طريق آن مي توان درباره ) ناشناخته( به جست و جو پرداخت و نسبت به آن
شناخت لازم را بدست آورد. در اين فرايند با جمع آوري شواهد و تبديل آنها به يافته ها ، به عنوان روش شناسي ياد مي شود.
ما در انجام دادن پژوهش،براي كسب شناخت ، بايد مجموعه اي از ) فرضيه ها يا سوال هاي تحقيق( را تدوين كنيم و سپس آنها را آزمون كرده و پاسخ بدست آوريم.
پس در روش تحقيق يك گزاره تحقيق مورد تاييد يا رد قرار ميگيرد. پس هدف پژوهش ، جهت ازمودن فرضيه يا پاسخ دادن به سوال هاي تحقيق مي باشد.
يك پژوهشگر مي تواند از روش هاي مختلف چون اكتشاف،توصيف)طبقه بندي(، برقراري رابطه همزماني و نيز برقراري رابطه علت-معلولي بپردازد و روش تحقيق بر اساس گزاره هاي تحقيق انتخاب مي شود.
جست و جوي منظم براي مشخص كردن يك موقعيت نامعين كه به آن روش علمي يا روش تحقيق علمي مي گوييم.
مراحل روش علمي
- پي بردن به مسئله
- جست و جوي پيشينه
- تدوين فرضيه
- مشاهده و آزمون فرضيه
- پذيرش،رد يا تعديل فرضيه
يك وضعيت غير قابل انتظار كه براي پژوهشگر مبهم يا ناآشنا جلوه ميكند او را بر مي انگيزاند يا به قول ديوئي با يك موقعيت نامعين روبرو مي شود و براي حل مسئله به جست و جوي سابقه موضوع مي پردازد تا بتواند عواملي كه بطور بالقوه به بروز مسئله انجاميده است را حدس زده يا گمان هاي بخردانه اي درباره آن بدست دهد. پس به پيشينه و سوابق امر درباره مسئله بپردازد و به انديشه هاي تخصصي و نظريات مربوط رجوع ميكند.
در مرحله بعد به تدوين فرضيه يا سوال هاي تحقيق مي پردازد و در مرحله چهارم به انجام مشاهده مي پردازد.
در محله آخر با بدست آوردن داده هاي حاصل از مشاهده به سوال ويژه تحقيق جواب داده و فرضيه را يا رد كرده يا به طور موقت آن را رد نميكند و يا به تعديل فرضيه مي پردازد.
هيچ گاه پژوهشگر به اثبات فرضيه نمي پردازد اين امر بدان جهت است كه پژوهشگر با استفاده از شيوه قياس و استقراء و با توجه به داده هايي كه بكار ميبرد فقط ميتواند فرضيه را رد كند يا به طور موقت از رد كردن فرضيه خودداري كند. اين ماهيت آزمون آماري است كه آزمون فرضيه پژوهشي بر آن استوار است.
پس فرضيه به مطالعه منابع مربوط به موضوع مورد تحقيق جهت مي دهد و از مطالعه منابعي كه به موضوع مورد پژوهش ارتباطي ندارد جلوگيري به عمل مي آورد.
مراحل تفصیلي اجرای تحقیق علمي
براي تحقيق علمي مي توان 12 مرحله تفصيلي را مورد نظر قرار داد: فهرست مراحل اجراي يک طرح تحقيق علمي
- انتخاب موضوع تحقيق
- بيان مسئله
- پيشينه تحقيق
- بيان گزاره هاي مسئله )هدف/فرضيه/سوال ها(
- مشخص كردن متغير ها و مقياس سنجش آنها
- تعيين ابزار اندازه گيري
- مشخص كردن جامعه مود بررسي، نمونه و حجم نمونه
- انتخاب روش تحقيق
- گردآوري داده ها
- تنظيم و تلخيص داده ها
- تحليل داده ها و نتيجه گيري
- تدوين گزارش و اشاعه يافته ها
2 پاسخ
منظور از فرضیه که در متن آوردین چیه
سلام فرضیه عبارت از فرضی است که به طور حدسی ، ولی موجه که قابلیت رد و تایید داره