آزمایش های تیروئید

غده تیروئید یک اندام کوچک پروانه‌ای شکل است که به صورت مسطح در گلو قرار دارد.و با ترشح یک سری از هورمون ها، بر روی وزن تاثیر می گذارد. اگر این غده دچار مشکل شود، علاوه بر تاثیر بر روی وزن، می تواند بر روی کارایی قلب نیز تاثیر بگذارد.

آزمایش های تیروئید برای بررسی عملکرد غده تیروئید، تشخیص اختلالات تیروئید (کم کاری و پرکاری تیروئید)و نظارت بر درمان استفاده می شود.

مهمترین آزمایش های تیروئید شامل موارد زیر می‌باشد:

1. TSH
2. FreeT3
3. FreeT4

آزمایش (Thyroid-stimulating hormone) TSH

اصلی ترین آزمایش تیروئید مورد درخواست برای عملکرد تیروئید، TSH است

TSH، هورمون تحریک کننده تیروئید است که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و مسئول تنظیم میزان هورمون های تیروئیدی، سنتز و انتشار آن ها به داخل بدن می باشد.این هورمون با تحریک غده تیروئید باعث تولید و ترشح هورمون های T4 و T3 می شود.
ریتم شبانه روزی بر میزان تولید این هورمون تأثیر می گذارد و در حدود ساعت 2 تا 4 صبح به بالاترین مقدار خود و از ساعت 4 تا 8 بعد از ظهر به کمترین مقدار خود می رسد.

اگر مقدار TSH بیش از حد طبیعی باشد و میزان تولید T4 کاهش یابد، نشان دهنده کم کاری تیروئید است.
در حالی که TSH کمتر از حد طبیعی و T4 بالا، نشان دهنده پرکاری تیروئید است.

آزمایش T4 (Thyroxine)

تیروکسین، تترایودوتیرونین یا Total T4 مستقیماً توسط غده تیروئید تولید می شود. این هورمون در تنظیم عملکردهای مختلف بدن مانند رشد و متابولیسم نقش دارد.
اگر مقدار آن بالاتر از حد نرمال باشد، این نشان دهنده پرکاری تیروئید و اگر کمتر از حد طبیعی باشد، نشان دهنده کم کاری تیروئید است.

آزمایش T3 (Triiodothyronine)

تری یدوتیرونین یا T3 مستقیماً توسط غده تیروئید تولید می شود.هدف از اندازه گیری این هورمون معمولاً تشخیص پرکاری تیروئید، نظارت بر درمان آن و تشخیص مسمومیت T3 (هورمون T3 بیش از حد) است.
در بیماران با T4 طبیعی و TSH پایین، افزایش T3 می تواند نشان دهنده پرکاری تیروئید باشد.

شرایط نمونه گیری :

معمولا گفته می‌شود ناشتا بودن برای آزمایش تیروئید لازم نیست و در هر ساعتی از روز می‌توانید آن را انجام دهید. این در حالی است که برخی پزشکان تاکید دارند که آزمایش تیروئید ناشتا انجام شود. در این حالت بهترین زمان آزمایش تیروئید صبح خواهد بود. بهتر است این موضوع را به طور اختصاصی از پزشک خود بپرسید.

کم کاری تیروئید چیست؟

کم کاری تیروئید یا هیپو تیروئیدیسم اختلالی است که در آن غده تیروئید به مقدار نیاز بدن، هورمون تولید نمی‌کند. کم کاری تیروئید  در زنان  بیشتر از مردان است.

این بیماری معمولاً افراد بالای ۶۰ سال را درگیر می‌کند. این اختلال ممکن است در مراحل ابتدایی علائم قابل توجه و مهمی نداشته باشد اما در گذر زمان عوارض متعدد کم کاری تیروئید نظیر چاقی، درد مفاصل، ناباروری و مشکلات قلبی و عروقی ظاهر می‌شوند و سلامتی و کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

علائم کم کاری تیروئید :

افزایش وزن غیرقابل توجیه

• خستگی

• افزایش حساسیت به سرما

• یبوست

• پوست خشک

• صورت پف کرده

• گرفتگی صدا

• ضعف عضلانی

• افزایش سطح کلسترول خون

• درد، سفتی یا تورم در مفاصل

• نازک شدن مو

• ضربان قلب آهسته

پرکاری تیروئید چیست؟

پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئیدیسم به معنای افزایش ورود هورمون‌های تیروئیدی به جریان خون است. هورمون‌های مازاد از طریق جریان خون، خود را به بافت‌های هدف می‌رسانند و سبب بروز اختلالات گسترده ای در عملکرد متابولیکی بدن می‌شوند. 

علائم پرکاری تیروئید :

• اضطراب

• حرکات مکرر روده

• مشکل خوابیدن

• چشم‌هایی که بیرون می‌زنند

• تغییرات مو : شامل شکننده شدن مو، نازک شدن و یا ریزش مو

• ضربان قلب نامنظم

• ضعف عضلانی

• رشد سریع ناخن انگشت‌ها

• لرزش دست‌ها

• کاهش وزن بدون دلیل

• پوست نازک

• تعریق